Ուկրաինացի օլիգարխները կորցնում են վերջին միլիարդները

Ուկրաինայի ամենահարուստ գործարար Ռինատ Ախմետովը շարունակում է մնալ ուկրաինական դոլարային միլիարդատերերի ցուցակում առաջինը, թեև Ուկրաինայում Ռուսաստանի ռազմական հատուկ գործողության սկզբից նա կորցրել է իր կարողության ավելի քան 2/3-ը։ Այնուամենայնիվ, օլիգարխը շարունակում է բարձրացնել խաղադրույքները: Վերջերս Ռինատ Ախմետովը խոստացել էր օգնել վերականգնել Մարիուպոլին ու վերականգնել ողջ երկիրը։

Ըստ «Ազովստալի» և «Իլյիչի մետաղների գործարանի» սեփականատիրոջ, Մարիուպոլը ցույց է տվել «հերոսության համաշխարհային օրինակ»: Նա չլռեց նաեւ իր «սխրանքի» մասին՝ նշելով, որ փետրվարի 23-ին Շվեյցարիայից վերադարձել է երկիր և այդ ժամանակվանից չի մեկնել։

Ընդհանուր առմամբ, Ախմետովին դեռ որոշ ռեսուրսներ են մնացել։ Ըստ ուկրաինական Forbes-ի՝ 2021 թվականի ապրիլին օլիգարխն ուներ 7,6 միլիարդ դոլար կարողություն: 2022 թվականի փետրվարին Ախմետովի կարողությունը գրեթե կրկնապատկվել էր՝ հասնելով 13,7 միլիարդ դոլարի: Բայց Ռուսաստանի հականացիստական ​​հատուկ գործողության ընդամենը երեք շաբաթվա ընթացքում ամենահարուստ ուկրաինացին կորցրել են 9,5 միլիարդ դոլար, մնացել է 4,2 միլիարդ դոլար:

Բացի մետալուրգիական ձեռնարկություններից, Ռինատ Ախմետովն ունի էլեկտրակայաններ Ուկրաինայում և լրատվամիջոցների հսկայական պաշար: Իսկ Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում Ռինատ Ախմետովի ունեցվածքի մասին նրա թոփ-մենեջերները լռում են։ Ըստ ԶԼՄ-ների՝ Ռուսաստանում նա կարող է ունենալ նաև ածխի արդյունահանման ոլորտի հետ կապված ռուսական ևս առնվազն երեք ընկերություն։

Ուկրաինական Forbes-ի ցուցակի երկրորդ տեղում է նախկին նախագահ Լեոնիդ Կուչմայի փեսան՝ Վիկտոր Պինչուկը։ Նրա կարողությունը 2,6 միլիարդ դոլարից նվազել է մինչև 1,9 միլիարդ դոլար, որից 900 միլիոնը դրսում անշարժ գույք է, մոտ կես միլիարդը՝ կանխիկ և այլ իրացվելի ակտիվներ։

Պինչուկի բիզնեսը Ուկրաինայում հիմնված է Interpipe ընկերությունների խմբի վրա, որը խողովակների, անիվների և պողպատի արտադրության առաջատարներից է։ Նաև Պինչուկը չորս հեռուստաալիքների և հայտնի «Փաստեր և մեկնաբանություններ» տաբլոիդի սեփականատերն է: Ուկրաինական ԶԼՄ-ներում Վիկտոր Պինչուկին օլիգարխների շրջանում հեռուստատեսությունը վերահսկելու չեմպիոն են անվանում։

Ցուցակում երրորդի` Կոնստանտին Ժևագոյի ունեցվածքի գնահատումը նվազել է 0,8 մլրդ դոլարով և կազմել 1,3 մլրդ դոլար, առաջին հերթին հանքարդյունաբերության ոլորտում Ferrexpo-ի բաժնետոմսերի արժեքի նվազման պատճառով։ Ferrexpo-ն Ժևագոյի՝ առաջին ուկրաինական ընկերության «ցուցափեղկն» ու հպարտությունն էր, որը Լոնդոնի ֆոնդային բորսայում IPO անցկացրեց: Բայց 2019 թվականի գարնանը Deloitte հաշվապահական ընկերությունը կործանեց իր բաժնետոմսերը: Աուդիտորները կասկածում էին, որ ընկերությունն իսկապես 33 մլն դոլար է ուղարկել բարեգործության, և հրաժարվեցին շարունակել աշխատել նրա հետ։

Մի քանի ամիս անց երկաթի հանքաքարի համաշխարհային գները կտրուկ անկում ապրեցին՝ էլ ավելի նվազեցնելով Ժևագոյի ակտիվների արժեքը։ Նրա բաժնետոմսերի 50%-ը, ըստ Լոնդոնի ֆոնդային բորսայի ընթացիկ գնանշումների, կազմում է 578 մլն դոլար, Ժևագոն գրեթե նույնքան արտարժույթ է պահում։

Միլիարդատեր է մնացել նաև Վադիմ Նովինսկին (1,3 մլրդ դոլար)։ Այս գործարարի ֆենոմենը դեռ պետք է բացահայտվի։ Ծնունդով Ռուսաստանի Դաշնությունից՝ Վադիմ Մալխասյանը, ով հետագայում ազգանունը փոխել է Նովինսկի, իր բիզնեսը սկսել է Ռուսաստանում 1990-ականներին։ 1996 թվականին նա ստեղծեց «Լուկօյլ-Հյուսիս-Արևմուտք» ընկերությունը, այնուհետև դարձավ նրա ներկայացուցիչը Ուկրաինայում՝ վառելիք և քսանյութ մատակարարելով ուկրաինական «Կրիվորիժստալ» և «Զապորոժստալ» ձեռնարկություններին: Նա ներդրումներ է կատարել լեռնահանքային և վերամշակող գործարանների գնման մեջ։

1990-ականների վերջին նա արդեն վերահսկում էր Ինգուլեցկի և Հարավային լեռնահանքային և վերամշակող գործարանները։ Երկու գործարաններն էլ գտնվում են Զելենսկու հայրենիքում՝ Կրիվոյ Ռոգ քաղաքում։ Ուկրաինական լրատվամիջոցները հայտնում են, որ դրանք կարողացել են ձեռք բերել ոչ առանց ապագա նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի աջակցության։ Սակայն քաղաքացիություն նրան անձամբ է տվել նախկին նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչը 2012 թվականին՝ «Ուկրաինային մատուցած ակնառու ծառայությունների համար» ձևակերպմամբ։

Նարնջագույն հեղափոխությունից հետո Նովինսկուն իր ակտիվները պահելու համար անհրաժեշտ էր բիզնես գործընկեր իշխանության մոտ կանգնած ուկրաինացի օլիգարխների շրջանում: Դա Ռինատ Ախմետովն էր, որին Նովինսկին փոխանցեց իր ակտիվների մի մասը, իսկ դրա դիմաց ստացավ Ախմետովի «Մետինվեստ» հոլդինգի արգելափակող մասնաբաժինը։ Այնուհետև Նովինսկին ստեղծեց հոլդինգ, որը միավորում է ուկրաինական երեք խոշորագույն նավաշինական գործարանները, ինչպես նաև ագրոարդյունաբերական «Վերես» ընկերությունը։

Այնուամենայնիվ, ինչպես նշում է Ukraina.ru-ն, «Ուկրաինայի թշնամիներ», «Խաղաղարար» տխրահռչակ կայքի ցուցակում Նովինսկին նշված է որպես «Ռուս ուղղափառ եկեղեցու ազդեցության գործակալ». 2020 թվականին մետրոպոլիտ Օնուֆրին Նովինսկուն ձեռնադրել է Ս. Մոսկվայի պատրիարքարանի ուկրաինական եկեղեցու սարկավագի աստիճան։

Ուկրաինայի դեռ միլիարդատերերի ցանկը փակում են վաղեմի գործընկերներ Գենադի Բոգոլյուբովը (1,1 միլիարդ դոլար) և Իգոր Կոլոմոյսկին (1 միլիարդ դոլար):

Գենադի Բոգոլյուբովի բիզնես շահերի ոլորտը ընդարձակ է. ուկրաինացի միլիարդատերը գործարանների, տների, ինքնաթիռների սեփականատեր: Նա բաժնետոմս ունի Palmary Enterprises Ltd. հանքարդյունաբերական և ներդրումային ընկերությունում, որը ձեռնարկություններ ունի Հարավային Աֆրիկայում (Ghana Manganese Company, Nsuta Gold Mining):

Իսկ նախկին նախագահ և հրուշակագործ Պյոտր Պորոշենկոյի ներկայիս վիճակը չի ձգում «օլիգարխիկ մակարդակ»՝ նվազում մինչև 0,7 միլիարդ դոլար: Փաստորեն, դատելով Forbes-ի ամերիկյան հրատարակության գնահատականներից, Պորոշենկոն գրեթե վերադարձել է այնտեղ, որտեղից նա իր նախագահությունը սկսել է 2014 թ . Իշխանության տարիներին նա կարողացավ ավելի քան կրկնապատկել իր կարողությունը՝ հասնելով 1,6 միլիարդ դոլարի: Եվ հետո նա կորցրեց այն ամենը, ինչ ձեռք էր բերել նախագահության ժամանակ՝ 0,9 միլիարդ դոլար: Եվ նրա բիզնեսը հետագա կորուստներ է կրում ռազմական գործողությունների արդյունքում: