Ավե­լի մեծ ար­հա­վիրք է գա­լիս, ցու­նա­մի է լի­նե­լու մեր երկ­րի վրա. Հայկ Նահապետյան

Ադր­բե­ջա­նի ԶՈւ ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րը ա­կա­նա­նե­տե­րի եւ խո­շոր տրա­մա­չա­փի հրաձ­գա­յին զի­նա­տե­սակ­նե­րի կի­րառ­մամբ կրակ են բա­ցել հայ-ադրբե­ջա­նա­կան սահ­մա­նի ա­րե­ւե­լյան ուղ­ղու­թյամբ տե­ղա­կայ­ված մար­տա­կան դիր­քե­րի ուղ­ղու­թյամբ, ին­չի հե­տե­ւան­քով հայ­կա­կան կողմն ու­նի ե­րեք զոհ: Ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ, պա­հես­տա­զո­րի գնդա­պետ ՀԱՅԿ ՆԱ­ՀԱ­ՊԵ­ՏՅԱ­ՆԻ գնա­հատ­մամբ` վի­ճա­կը շատ ծանր է` դե­ռեւս սեպ­տեմ­բե­րի 13-ի վաղ ա­ռա­վո­տյան ադր­բե­ջա­նա­կան ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի կող­մից հայ-ադրբե­ջա­նա­կան սահ­մա­նի մի­ա­ժա­մա­նակ մի քա­նի ուղ­ղու­թյուն­նե­րով դիր­քա­յին ա­ռաջ­խա­ղաց­ման պատ­ճա­ռով: Այս մա­սին նա ման­րա­մաս­ներ ներ­կա­յաց­րեց «Իրա­վունք TV»-ի տա­ղա­վա­րում:

«ՈՒՆԵՆՔ ԼՈՒՐՋ ՄԱՐ­ՏԱ­ԿԱՆ ՀԵ­ՆԱ­ԿԵ­ՏԵ­ՐԻ ԿՈ­ՐՈՒՍՏ»

— Ի վեր­ջո, ի՞նչ ի­րա­վի­ճակ է հայ-ադրբե­ջա­նա­կան սահ­մա­նին` սեպ­տեմ­բե­րի 13-ից թշնա­մու կող­մից նոր թափ ա­ռած հար­ձա­կում­նե­րի հե­տե­ւան­քով:

— Այդ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հե­տե­ւան­քով բա­վա­կա­նին լուրջ կո­րուստ­ներ ենք ու­նե­ցել: Բայց գործ­նա­կա­նում չեն խո­սում, թե ինչ­պես ե­ղավ, ին­չեր ենք կորց­րել: Մեր տղա­ներն  ու սպա­ներն ա­րի­ա­բար կռվել են, բայց հա­կա­ռա­կոր­դը շատ ա­ռում­նե­րով ու­ներ գե­րա­կա­յու­թյուն: Երբ տես­նում ենք, թե ինչ խրա­մատ­նե­րում են ե­ղել մեր տղա­նե­րը, այդ­քա­նից հե­տո` նա­խորդ բո­լոր ԶՈՒ գլխա­վոր շտա­բի պե­տե­րին ու պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րին պետք է գնդա­կա­հա­րու­թյան պա­տի տակ կանգ­նեց­նել: Նա­յել եմ ադր­բե­ջա­նա­կան տե­սա­նյու­թե­րը, տե­սել եմ, թե ինչ խրա­մատ­նե­րում ու խրա­մու­ղի­նե­րում են ե­ղել մեր տղա­նե­րը եւ հաս­կա­նում եմ, թե ո­րը ո­րից հե­տո է: Այս եր­կու տար­վա ըն­թաց­քում ի՞նչ են սար­քել, ո­չինչ, ո­րով­հե­տեւ խնդիր է դրված` կռվով պարտ­վե­լու: Ինչ­պես Ար­ցա­խում կռվով պարտ­վե­ցինք, հի­մա էլ կռվով պի­տի պարտ­վենք ու տանք Հա­յաս­տա­նի մի մա­սը: Ու դեռ կա՞ն մար­դիկ, որ կար­ծում են, թե Հա­յաս­տա­նի մի մա­սը վերց­նե­լուց հե­տո` Ադր­բե­ջա­նը հայտ չի ներ­կա­յաց­նե­լու ամ­բողջ Հա­յաս­տա­նը վերց­նե­լու: Չէ որ Ա­լի­եւ­ն ա­սում է, որ Ե­րե­ւանն էլ է ի­րեն­ցը:

— Գլխա­վոր շտա­բի պետն ա­սում էր, որ «հա­կա­ռա­կոր­դը մխրճվել է Հա­յաս­տա­նի ինք­նիշ­խան տա­րածք 8,5 կմ լայ­նու­թյամբ ճա­կա­տով՝ մին­չեւ 7,5 կմ խո­րու­թյամբ»: Եվ, ըստ է­ու­թյան, մին­չեւ այժմ ի­րա­վի­ճա­կը շա­րու­նա­կում է  մնալ ան­փո­փոխ: Ի՞նչ կա­սեք այս մա­սին:

— Գլխա­վոր շտա­բի պե­տի ա­սած­նե­րը շատ տե­ղե­րում ի­րա­կա­նու­թյու­նից բա­վա­կա­նին հե­ռու են: Նկա­տի ու­նեմ, որ թվե­րը նվազ են ներ­կա­յաց­վում: Բայց սրա փո­խա­րեն` թող ներ­կա­յաց­նե­ին, թե ինչ կո­րուստ­ներ ենք ու­նե­ցել մենք եւ հա­կա­ռա­կոր­դը: Սո­վո­րա­բար, այդ­պես պետք է լի­ներ: Հի­շո՞ւմ եք, 2016 թվա­կա­նի ապ­րի­լյան դեպ­քե­րի ժա­մա­նակ զո­հե­րի ա­նուն-ազգա­նուն­նե­րը մեկ-երկու շա­բաթ անց ցու­ցա­կով հրա­պա­րակ­վեց: Ո­րով­հե­տեւ զո­հերն այդ­քանն է­ին, չկար մի այդ­քան էլ զոհ­ված, ո­րի ծնող­ներն ա­սե­ին՝ բա մեր տղա­յի ա­նունն ին­չո՞ւ չկա: Այ­սօր չեն հրա­պա­րա­կում զո­հե­րի քա­նա­կը, ո­րով­հե­տեւ շատ է, վի­րա­վոր­նե­րը` եւս: Ու­նենք լուրջ մար­տա­կան հե­նա­կե­տե­րի կո­րուստ: Հա­կա­ռա­կոր­դը ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող բար­ձունք­նե­րի վրա է, ու դրա մա­սին չի աս­վում: Կորց­րել ենք լրջա­գույն զին­տեխ­նի­կա` ՀՕՊ եւ ՌԵՊ հա­մա­կար­գեր, հրե­տա­նի եւ այլն: Կա­րե­ւոր հե­նա­կե­տե­րի մեծ մա­սը` Վար­դե­նի­սից մին­չեւ Կա­պան վերց­ված է: Այ­սինքն` ի­րենց հա­ջորդ քայլն այդ­տե­ղից է լի­նե­լու եւ նա­եւ Նա­խի­ջե­ւա­նի կող­մից: Ի­հար­կե, դի­մադ­րու­թյուն կլի­նի, ով հասց­րեց փա­խե­փախ ա­նե­լով կգա Ա­րա­րատ եւ Ե­րե­ւան, իսկ մնա­ցա­ծը մին­չեւ վերջ կռվե­լով այդ­տեղ էլ կմնան… Սխալ է հար­ցազ­րույ­ցում այս ա­մե­նի մա­սին բարձ­րա­ձայ­նե­լը, ո­րով­հե­տեւ այն կա­րող է ո­րո­շա­կի խու­ճապ ա­ռա­ջաց­նել: Բայց ես այլ ձեւ չու­նեմ` ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տի ռե­սուրս ու­նե­ցող լի­դեր­նե­րին եւ նույ­նիսկ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին ա­սե­լու, որ վի­ճա­կը սա է: Վաղն այս­քան կո­րուստ­նե­րից հե­տո, ո­րե­ւի­ցե կու­սակ­ցա­կան կա­ռույ­ցի ղե­կա­վար, ո­րե­ւի­ցե ՔՊ-ական ու իշ­խա­նա­վոր ե­րաշ­խա­վոր­ված չէ իր եւ իր ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րի ֆի­զի­ա­կան անվ­տան­գու­թյունն ա­պա­հո­վե­լու հար­ցում: Չեն պատ­կե­րաց­նում, թե ինչ է  լի­նե­լու այս­տեղ: Այս­քան կո­րոստ­նե­րից հե­տո՝ մար­դիկ, երբ այ­լեւս ա­նի­մաստ են տես­նում ի­րենց ապ­րե­լը, պատ­րաստ են ա­մեն ին­չի: Այս­պի­սի մար­դիկ տե­ղով սուր են.  մե­կը կող­քից հու­շեց, թե մե­ղա­վո­րը ով է, ա­սենք, ՔՊ-ից այ­սինչ պատ­գա­մա­վո­րը, ո­րը բա­ցա­ռա­պես մե­ղա­վոր էլ չէ, նա գնա­լու է այդ ՔՊ-ակա­նի հե­տե­ւից:

«ԱԼԵՔ­ՍԱՆԴ­ՐԱ­ՊՈ­ԼԻ ՊԱՅ­ՄԱ­ՆԱ­ԳԻ­ՐԸ ԿԱ­ՐՈՂ Է Ե­ՐԱ­ՆԵ­ԼԻ ԹՎԱԼ»

— Բայց չէ՞ որ իշ­խա­նու­թյու­նը վստա­հա­բար պնդում էր, թե «խա­ղա­ղու­թյան դա­րաշր­ջան» են բա­ցե­լու: Ի՞նչ ե­ղավ այդ գոր­ծըն­թա­ցը:

— Ա­մեն հի­մա­րու­թյուն ես չեմ մեկ­նա­բա­նեմ: Պարտ­ված եր­կիր ենք, մար­դիկ վա­խե­նում են պա­տե­րազ­մից, որ ա­րյուն կթափ­վի, է­լի զո­հեր կլի­նեն, իսկ երբ Փա­շի­նյան Նի­կոլն ա­սում է` խա­ղա­ղու­թյուն…Սկսում են մտա­ծել, թե  Փա­շի­նյա­նին պաշտ­պա­նեմ, որ խա­ղա­ղու­թյուն լի­նի: Իսկ ես ա­սում եմ, թե ինչ է մեզ սպաս­վում, ա­վե­լի մեծ ար­հա­վիրք է գա­լիս, ցու­նա­մի է լի­նե­լու մեր երկ­րի վրա: 2018-ից սկսած` քայլ առ քայլ ա­սել եմ, թե ինչ է լի­նե­լու: Ու ինձ հարց­նում են` որ­տե­ղի՞ց գի­տես, որ ինչ ա­սում ես, մի քա­նի ա­միս հե­տո լի­նում է: Պար­զա­պես, այս տա­րա­ծաշր­ջա­նում ԱՄՆ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ռազ­մա­վա­րա­կան նպա­տա­կը գի­տեմ: Ա­վե­լին ա­սեմ` ԱՄՆ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի պա­լա­տի խոս­նակ Նեն­սի Փե­լո­սին պա­տա­հա­կան չէր Ա­վա­րայ­րի ճա­կա­տա­մար­տի նկա­րի դի­մաց կանգ­նել ու ե­լութ ու­նե­նում: Պարզ ա­սում են, թաքց­նե­լու խնդիր էլ չու­նեն, որ ի­րենց նպա­տակն Ի­րանն է, ո­րի դեմ պա­տե­րազ­մում Հա­յաս­տա­նը պետք է սա­տա­րի Մի­ա­ցյալ Նա­հանգ­նե­րին: Հի­շո՞ւմ եք, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ա­սել էր. «Եթե չեն ու­զում Մեղ­րի­ի մի­ջանց­քը ի­րենց կամ­քով, խա­ղաղ կյան­քի դի­մաց տան, ու­րեմն` պա­տե­րազ­մով կվերց­նեն»: Գու­ցե բա­ռա­ցի չեմ մեջ­բե­րում, բայց աս­վա­ծի է­ու­թյու­նը սա էր: Նա ո­րե­ւի­ցե մե­կի ա­նու­նը չէր տա­լիս, բայց Մեղ­րին տվո­ղը ո՞վ է, ժո­ղո­վո՞ւրդն է տա­լու: Մեղ­րի­ում ազ­դե­ցու­թյուն ու­նի ՌԴ զի­նու­ժը` 102-րդ ռազ­մա­բա­զա­յի եւ սահ­մա­նա­պահ ու­ղե­կալ­նե­րի մի­ջո­ցով: Հե­տե­ւա­պես, Փա­շի­նյան Նի­կո­լի ա­սա­ծը վե­րա­բե­րում էր նրան, որ ե­թե ռուս­նե­րը չտան, ա­պա Ադր­բե­ջանն ու Թուր­քի­ան կռվով կվերց­նեն: Հի­մա հենց սա է տե­ղի ու­նե­նում, ի՞նչ խա­ղա­ղու­թյուն: Զգու­շաց­նում եմ` Ի­րա­նի դեմ ա­մե­րի­կյան կռվում Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քը դառ­նա­լու է ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի թա­տե­րա­բեմ, ին­չը բե­րե­լու է ա­վեր, զո­հեր ու կոր­ծա­նում: Իսկ դրա­նից հե­տո` Հա­յաս­տանն ԱՄՆ-ին էլ պետք չէ: Թուրք-ադրբե­ջա­նա­կան բա­նա­կը կմտնի այս­տեղ, եւ Ա­լեք­սանդ­րա­պո­լի պայ­մա­նա­գի­րը մեզ հա­մար ե­րա­նե­լի կթվա, ո­րով­հե­տեւ հի­մա կա­րող է նույ­նիսկ 9 հազ. քառ կմ մեզ չմնալ:

— Կա­րո­ղա­նա­լո՞ւ ենք Ռու­սաս­տա­նին հա­մո­զել, վստա­հեց­նել, որ այս սցե­նա­րի հետ հան­րու­թյու­նը հա­մա­ձայն չէ:

— Ռու­սաս­տա­նը պետք է տես­նի` ո՞վ է այդ հան­րու­թյու­նը: Ե­թե լի­ներ նման հան­րու­թյուն, ա­պա Նեն­սի Փե­լո­սի­ի այ­ցի դեմ 20 հա­զար հո­գա­նոց հան­րա­հա­վաք կլի­ներ` սկսած օ­դա­նա­վա­կա­յա­նից: Չէ որ այդ տի­կինն այս­տեղ էր գա­լիս այս ա­վե­րի հա­մար: Թե­պետ, ի ա­ջակ­ցու­թյուն Նեն­սի Փե­լո­սի­ի էլ, այդ­քան փո­ղեր նե­րար­կե­լուց, գոր­ծա­կալ­նե­րի, կոմպ­րո­մատ­նե­րի, թմրա­մոլ­նե­րի, «պե­դա­ռաստ­նե­րի», քա­ղա­քա­կան գաստ­րա­լյոր­նե­րի հա­վա­քե­լով` ըն­դա­մե­նը մի քա­նի 100 հո­գի մարդ է­ին հա­վա­քել: Ա­մեն դեպ­քում, ե­թե 20 հա­զար հո­գի կանգ­ներ ու ա­սեր` այս­տեղ իշ­խա­նու­թյուն չկա, բայց կա հան­րու­թյուն, ո­րը դեմ է այս այ­ցին, նոր կա­րե­լի էր խո­սել Ձեր նշած հար­ցի մա­սին: Այդ 20 հա­զար հո­գին, ի­հար­կե, կա, բայց նրանց կազ­մա­կեր­պել եւ այն­տեղ տա­նել էր պետք, իսկ կազ­մա­կեր­պո­ղը պետք է քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րը լի­նե­ին, ին­չո՞ւ չար­վեց: Ե­թե չեն գի­տակ­ցում այս ա­մենը, ու­րեմն` ընդ­հան­րա­պես քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ չպետք է մտնեն, չա­սեն` մենք քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի ղե­կա­վար ենք, հայտ ենք նե­րա­կա­յաց­նում` իշ­խա­նու­թյուն վերց­նե­լու: Տար­րա­կան գի­տե­լիք է պետք հաս­կա­նա­լու հա­մար, որ այս ա­վե­րի դե­մը ռուսն է առ­նե­լու` ա­ռա­ջին հեր­թին` մեր չէ, իր շա­հե­րից ել­նե­լով: Ռու­սին ձեռք չի տա­լիս 80 մի­լի­ո­նա­նոց ի­րա­նա­կան շու­կան կորց­նել: Ի­րանն իր հա­մար շատ կա­րե­ւոր է տնտե­սա­կան ա­ռու­մով, ե­թե չա­սեմ ռազ­մա­կա­նը: Ի­րա­նը` որ­պես շի­ա մահ­մե­դա­կա­նու­թյան ա­վան­գարդ դրո­շա­կա­կիր պե­տու­թյուն, շատ երկր­նե­րում ազ­դե­ցու­թյուն ու­նի, որ­տեղ կան շի­ա­մահ­մե­դա­կան­ներ: Ռու­սաս­տանն այդ գոր­ծո­նը կա­րող է ի շահ իր պե­տու­թյան օգ­տա­գոր­ծել: Այ­սինքն` Ի­րա­նը Ռու­սաս­տա­նի հա­մար ստրա­տե­գի­ա­կան գոր­ծըն­կեր է դառ­նում` հայտ է ներ­կա­յաց­րել` Ե­ԱՏՄ-ին ան­դա­մակ­ցե­լու, Շան­հա­յի հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան կազ­մա­կեր­պու­թյան ան­դամ դառ­նա­լու: Այս­տեղ շա­հե­րի բա­վա­կա­նին լուրջ հա­մադ­րում կա, եւ ե­թե այս ա­մենն էլ դնենք մի կողմ, ա­պա կա ընդ­հա­նուր թշնա­մի` ի դեմս ԱՄՆ-ի: ԱՄՆ-ն եւ ՆԱ­ՏՕ-ն Ռու­սաս­տա­նի դեմ կռվում են Ուկ­րա­ի­նա­յում, իսկ այս­տեղ էլ Ի­րա­նի դեմ են սկսում: Մի քիչ գռե­հիկ ձե­ւով ա­սեմ, բայց Հա­յաս­տա­նը «քա­ցու տակ է ընկ­նե­լու» եւ դառ­նա­լու է պա­տե­րազ­մի թա­տե­րա­բեմ: Մեր տա­րած­քով գնա­լու են ու գան:

ՀՐԱՆՏ ՍԱ­ՐԱ­ՖՅԱՆ

Հ.Գ.- Հար­ցազ­րույցն ամ­բող­ջու­թյամբ դի­տե՛ք տեսանյութում.