- 23/02/2023
Ինչ հետեւանքներ է խոստանում Պուտինի ուղերձը
Իսկ ի՞նչ սպասելիքներ կան 23.02.2023-ից՝ գլոբալ իմաստով (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=249430&l=am): Մինչ այս շատ էին կարծիքները, թե ՌԴ նախագահը Դաշնային ժողովին ուղերձ է հղում 21.02.2023թ.-ին, հենց այստեղ կհնչեն ամենասուր մտքերը, եւ 23.02.2023-ին էլ բան չի մնա: Սակայն, ինչպես ավելի վաղ ենթադրել էինք, եւ Պուտինի երեկվա ելույթն էլ ցույց տվեց, նա հիմնականում կենտրոնացավ ոչ թե սուր հայտարարությունների, այլ՝ ռազմավարական ծրագրերի վրա: Դա եւս, ինչ խոսք, պակաս կարեւոր չէ, եթե ոչ ավելի կարեւոր, քան անգամ Ուկրաինային պատերազմ եւ մեծ հարձակման մասին հայտարարելը, ինչի մասին շատ էր խոսվում: Բայց դրանով հանդերձ, ելույթը ռազմավարական ուղղվածության էր, միտված ՌԴ-ի կյանքի ընթացքը բոլոր բնագավառներում այս կամ այն ուղղությամբ տանելուն, որը հեռանկարային առումով միգուցե աշխարհի վրա ազդող գործոն դառնա, սակայն 23.02.2023-ի տրամաբանության մեջ դա չի մտնում:
Չնայած, մեկ սենսացիոն հայտարարություն, այնուամենայնիվ, Պուտինը հնչեցրեց: Խոսքը, իհարկե, ուկրաինական պատերազմի մասին գնահատականների եւ Արեւմուտքի կողմից ՌԴ-ի դեմ սկսած արշավի մասին չէ. այդ թեմայով մինչ այս էլ շատ է խոսվել: Ա՛յ, շատ լուրջ, սենսացիոն բնույթի նորություն էր, որ, Պուտինի հայտարարությամբ, Ռուսաստանը կասեցնում է իր անդամակցությունը «Ստրատեգիական հարձակողական ռազմավարության» պայմանագրին (СНВ, իր բոլոր տարատեսակներով): Հենց այն պայմանագրին, որը շատ փորձագետների գնահատմամբ դարձավ ԽՍՀՄ-ի կործանման պատճառներից մեկը: Այսինքն, այդ եւ դրան հարակից պայմանագրերի պատճառով էր, որ ԽՍՀՄ-ն հրաժարվեց մի շարք առանցքային ռազմական տեխնոլոգիաներից, այդ թվում՝ միջին եւ փոքր հեռահարության հրթիռային տեխնոլոգիաներից: Ընդ որում, մինչ այժմ էլ դրա ազդեցությունը ռուսական բանակը զգում է եւ ստիպված է նման հրթիռներ ակնկալել Իրանից:
Միաժամանակ այն, որ ԱՄՆ-ի համար այդ պայմանագիրը ՌԴ-ին կասեցնելու միջոցներից մեկն էր, դա էլ է հայտնի փաստ: Իսկ այն, որ անգամ ուկրաինական պատերազմի այս թեժ պահին ամերիկացիները փորձում էին այդ պայմանագրի հիման վրա նորից մուտք ապահովել ռուսական նորագույն ռազմական տեխնոլոգիաների ոլորտ, իր հերթին է խոսում այդ արտակարգ կարեւորության մասին: Ու հիմա, այդ պայմանագրային դաշտում իր գործունեությունը կասեցնելով, Մոսկվան լուծում է երկու կարեւորագույն խնդիր: Նախ, իր տեխնոլոգիաները զերծ է պահում ամերիկական «շպիոնական աչքից»:
Եվ երկրորդը, սա Վաշինգտոնին հղված մի վերջին «դեղին», արդեն ավելի շատ կարմիր հիշեցնող քարտ է: Այսինքն, միջուկային եւ հրթիռային ուղղությամբ այն պարտվողական գործընթացը, որի մեկնարկը դրել էր դեռ հայտնի ամերիկյան «շպիոն» Գորբաչովը, չեղարկվում է: Իսկ ամերիկացիների համար դա ազդակ է, որ հաջորդ քայլը կարող է դառնալ ընդհուպ` միջուկային զենքի չտարածման պայմանագիրը եւս կասեցնելու որոշումը: Ակնարկը սա է` շարունակո՞ւմ են նույն քաղաքականությունը, արդյունքը կդառնա միջուկային սպառազինությունը, որտեղ Ռուսաստանն էապես առաջ է ԱՄՆ-ից: Ու պատահական չէր, որ Պուտինի այդ հայտարարությանը գումարվեց ՌԴ ԱԳՆ-ի բողոքի նոտան` ուղղված Վաշինգտոնին` ՌԴ-ում ԱՄՆ դեսպանի միջոցով: Ընդ որում, այդ փաստաթղթում ՌԴ ԱԳՆ-ն գործնականում բաց տեքստով հայտարարում է, որ ԱՄՆ-ին ընդունում է որպես ուկրաինական հակամարտության կողմ:
Սակայն սա անգամ դեռ չի նշանակում, որ 23.02.2023-ի տրամաբանությունը սպառված է: Ուկրաինական պատերազմի հետագա գործնական ընթացքի մասին հայտարարություններ Պուտինն այս անգամ չարեց, սակայն նաեւ մեկ պարզ միտք ընդգծեց` որքան հեռահար զենքեր տան Ուկրաինային, Ռուսաստանն այդքան հեռու է գնալու: Իսկ երբ ԱՄՆ-ին հայտարարում են հակամարտության կողմ, դա էլի իր հետեւանքներն է ենթադրում:
Ընդ որում, Վաշինգտոնում երկու հանգամանք եւս պետք է հաշվի առնեն: Իր ելույթում Պուտինը հայտարարեց նաեւ, որ Ռուսաստանը հատուկ ուշադրություն է դարձնելու «Հյուսիս-Հարավ» տրանսպորտային միջանցքի զարգացմանը (Նիկոլի եւ Ալիեւի ականջը կանչի), այսինքն՝ խոսքը Իրան-Հնդկաստան ուղղությամբ ռազմավարական կապերի հետագա զարգացման մասին է: Իսկ ահա CNN-ն էլ իր հերթին, հիշեցնելով, որ Բայդենի ուկրաինական այցին զուգահեռ` Մոսկվա ժամանեց Չինաստանի բարձրագույն դիվանագետ Վան Ին, նկատում է, որ դա ընդգծում է Վաշինգտոնի եւ Պեկինի միջեւ խորացող աշխարհաքաղաքական տարբերությունները, ինչպես նաեւ փաստում, որ Պեկինի եւ Մոսկվայի հարաբերությունները ամենաբարձր մակարդակի են հասել:
Եվ, իհարկե, այս ամենից հետո պետք է ստանալ Վաշինգտոնի պատասխան ռեակցիան եւ հատկապես Հարձակողական սպառազինությունների պայմանագրի մասով: Նախնական ակնարկներ կան, սակայն դեռ վերջնական պաշտոնական դիրքորոշման հստակեցման խնդիր կա: Եվ արդեն այդ դեպքում Մոսկվայից կարող են լսվել կոնկրետ գործողությունների մասին հայտարարություններ, ու շատ մեծ է հավանականությունը, որ դա տեղի կունենա հենց 23.02.2023-ին:
Բայց էականը դա չէ` 23.02.2023-ին, թե մեկ այլ օր, էական բան չի փոխում: Իրողությունն այն է, որ գլոբալ հարաբերությունները հասել են սրացման այն պիկին, որ լիցքաթափումն արդեն անխուսափելի է: Ի՞նչ տեսքով, մեծ բախմա՞ն, թե` լեզու գտնելու. երկուսի հավանականությունն էլ կա:
ՔԵՐՈԲ ՍԱՐԳՍՅԱՆ