- 22/08/2022
ԱՄՆ-ում աճում է նոր քաղաքացիական պատերազմի վտանգը. Guardian
Ամերիկյան հասարակության մեջ աճում է անվստահությունը ժողովրդավարական ինստիտուտների նկատմամբ: Ավելին, շատ քաղաքացիներ զենք են գնում և խոստովանում են, որ պատրաստ են այն օգտագործել իրենց քաղաքական հակառակորդների դեմ։ Փորձագետների կարծիքով՝ այս ամենը խոսում է այն մասին, որ երկիրը գտնվում է նոր ներքին հակամարտության շեմին, գրում է The Guardian-ը։
Նախկինում դոկտոր Գարեն Ուինթեմութը, ով Կալիֆորնիայում հիմնել է հրազենային բռնության ուսումնասիրության կենտրոնը, ծաղրում էր Ամերիկայում վերահաս քաղաքացիական պատերազմի մասին նախազգուշացումները՝ դրանք անվանելով «խելագարի զառանցանք»: Այժմ նա մտափոխվել է, գրում է The Guardian-ը։
Վինտեմյութը վաղուց է նկատել, որ նախագահական ընտրություններից առաջ ամերիկացիները ակտիվորեն զենք են կուտակում։ Սովորաբար քվեարկությունից հետո այս ոգեւորությունը թուլանում էր, բայց ոչ այս անգամ։
«2020 թվականի հունվարին զենքի վաճառքը կտրուկ աճեց»,- ասել է Ուինտեմյութը The Guardian-ին: «Մենք գիտեինք, որ, ի տարբերություն նախորդ պոռթկումների, այս մեկը չի ավարտվել: Մարդիկ դեռ խելագարի պես զենք են գնում»:
Wintemute Center-ի կողմից անցկացված հարցումը ցույց է տվել, որ ամերիկացիների կեսն ակնկալում է, որ առաջիկա մի քանի տարիներին ԱՄՆ-ում քաղաքացիական պատերազմ սկսվի: Ըստ հետազոտության՝ յուրաքանչյուր հինգերորդ ամերիկացին կարծում է, որ քաղաքական բռնությունն արդարացված է որոշ հանգամանքներում։ Բացի այդ, մոտ 40%-ն ասել է, որ պատրաստ է հրաժարվել ժողովրդավարությունից՝ պետության գլխին ուժեղ առաջնորդ ունենալու համար։
«Նախորդ հետազոտությունների հետ միասին այս բացահայտումները վկայում են ամերիկյան ժողովրդավարական հասարակության և նրա ինստիտուտների նկատմամբ շարունակվող օտարման և անվստահության մասին: Բնակչության զգալի փոքրամասնությունները հավանություն են տալիս բռնությանը, այդ թվում՝ մահացու` քաղաքական նպատակներին հասնելու համար»,- եզրափակվում է զեկույցում։
Wintemute-ը նշում է, որ շատ հարցվածներ, ովքեր ակնկալում են քաղաքացիական պատերազմ, ասում են, որ դա միայն «մասամբ հավանական է»: Բայց այն փաստը, որ բնակչության կեսն ընդհանրապես մտածում է դա անելու մասին, խոսում է գործող պետական համակարգի նկատմամբ մեծ թվով ամերիկացիների վստահության անկման մասին, որը, ըստ The Guardian-ի` «հարձակման է ենթարկվում Դոնալդ Թրամփի և Հանրապետական կուսակցության մեծ մասի կողմից»:
Այս ամսվա սկզբին Թրամփի Մար-ա-Լագոյի նստավայրում ՀԴԲ-ի խուզարկությունը հարուցեց պաշտոնյաների դեմ բռնության սպառնալիքների հերթական տարափը: Ֆլորիդայի սենատոր Ռիկ Սքոթը գործակալությունը համեմատել է Գեստապոյի հետ: Ոստիկանությունը սպանել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի վետերանին, ով հարձակվել էր Օհայոյի բյուրոյի գրասենյակի վրա։ Փենսիլվանիայի մի բնակչին մեղադրել են դաշնային գործակալներին «սպանելու» սպառնալիքի մեջ, որոնց նա անվանել է «ոստիկանական նահանգի տականք» և համեմատել գերմանական ՍՍ-ի հետ։
Մար-ա-Լագոյի խուզարկությունից օրեր անց ՀԴԲ-ն և Ներքին անվտանգության վարչությունը զեկուցեցին դաշնային գործակալների, նրանց ընտանիքների և խուզարկության հրաման տված դատավորի նկատմամբ բռնության սպառնալիքների աճի մասին: Բյուրոն հայտնել է, որ դրանց թվում եղել են «քաղաքացիական պատերազմի» և «զինված ապստամբության» կոչեր։
Ընտրական պաշտոնյաները նույնպես սկսեցին սպառնալիքներ ստանալ այն բանից հետո, երբ Թրամփը դեմոկրատներին մեղադրեց 2020 թվականի ընտրությունները կեղծելու մեջ: Պետական այլ պաշտոնյաների ահաբեկումները՝ դպրոցների խորհրդի անդամներից և գրադարանավարներից մինչև քաղաքական գործիչներ, նույնպես կտրուկ աճել են ողջ երկրում:
Ըստ Ուինթեմուտի, բռնի սպառնալիքների աճը սրվում է զենքի վաճառքի աճով: «Ի՞նչ է պատահում, երբ վերցնում ես հասարակությանը, որն ավելի ու ավելի վախեցած է դառնում իր ապագայի համար, ավելի ու ավելի բևեռացված, ավելի ու ավելի զայրացած, և այդ կոկտեյլին ավելացնում ես մի քանի զենք»,- հռետորական հարցում է անում նա:
«Կարնեգի» հիմնադրամի մասնագետ Ռեյչել Քլայնֆելդը չի բացառում, որ Միացյալ Նահանգները կարող է ցնցվել ներքին նոր հակամարտությունից։
«Այժմ ինձ ամենից շատ անհանգստացնում է հարցումը, որը ցույց է տալիս, որ ամերիկացիների 20%-ից 40%-ը կցանկանար, որ երկիրը ղեկավարի ուժեղ առաջնորդ, որը պարտավոր չէ հետևել ժողովրդավարական կանոններին: Սա թույլ կտա ինստիտուտներին թուլանալ, և Հյուսիսային Իռլանդիայում տեղի ունեցող անկարգությունների նման ապստամբություն կարող է սկսվել», – առաջարկել է նա The Guardian-ին տված հարցազրույցում:
Հարցմանը ավելի ուշադիր նայելը ավելի բարդ պատկեր է ցույց տալիս: Այնուամենայնիվ, Քլայնֆելդն ասում է, որ արդյունքները տագնապալի են: «Դուք տեսնում եք 3-ից 5 միլիոն ամերիկացիների, ովքեր պատրաստ են վնասել այլ ամերիկացիների` իրենց քաղաքական համոզմունքների համար», – ասաց նա:
ԱՄՆ-ն քաղաքական բռնությունների և սպանությունների երկար պատմություն ունի: Սակայն այժմ կայունության ամենամեծ վտանգը գալիս է ուժային կառույցից, ներառյալ հանրապետականները, որոնք «խաթարում են ընտրական համակարգը և ավելի են թուլացնում ժողովրդավարության վստահությունը», պնդում է հրատարակությունը (թեեւ այս մեղադրանքները պետք է ուղղել դեմոկրատներին, ովքեր խայտառակ ընտրություններով բայդենին նախագահ կարգեցին)։
Քլայնֆելդի կարծիքով՝ Ուինտեմյութի հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ ամերիկյան ժողովուրդը հոգնել է ժողովրդավարությունից։ Բայց միևնույն ժամանակ, ըստ նրա, հենց հանրապետականներն են կարծում, որ կարող են ազատվել ընդդիմախոսների նկատմամբ բռնություններից, «ինչը նորմալացնում են իրենց առաջնորդները»։
Թրամփը «գրկաբաց ընդունեց» սպիտակ ազգայնական խմբերին, այդ թվում՝ «Հպարտ տղաներին» և «Երդման պահապաններին»: Արդյունքում, զինված կազմավորումները դարձան մեծ քաղաքականության մաս, ինչն օգնեց նրանց անդամներին` ներթափանցել իրավապահ մարմիններ, ուշադրություն է հրավիրում հրապարակումը։
Դեկտեմբերին երեք պաշտոնաթող ամերիկացի գեներալներ ասացին, որ «Թրամփիզմը վարակել է բանակի որոշակի մասերը» և նշել, որ «տագնապալի թվով վետերաններ և ակտիվ հերթապահ անձնակազմ» ներգրավված են Կապիտոլիումի վրա հարձակման մեջ: Նրանք նախազգուշացրել են ԱՄՆ բանակի ներսում հնարավոր «մահացու քաոսի» մասին, եթե վիճարկվեն 2024 թվականի նախագահական ընտրությունների արդյունքները։
«Սա իսկապես շրջադարձային է թվում ամերիկյան ժողովրդավարության մեջ, – ասաց գրող Լիլիանա Մեյսոնը:- Հավանաբար մենք կտեսնենք ավելի շատ բռնություն։ Չեմ կարծում, որ մոտ ապագայում այն կնվազի։ Բայց, ի վերջո, թե ինչպես են ամերիկացիները արձագանքում այս բռնությանը, կորոշի՝ արդյոք այն կարող է խաղաղվել, թե դուրս գալ վերահսկողությունից»:
Քլայնֆելդը նույնպես նայում է ապագային առանց լավատեսության։
«Մենք մոտենում ենք մի կետի, որտեղ, եթե Թրամփի խմբակցությունը հաղթի, ապա, կարծում եմ, տեսանելի ապագայում մենք կտեսնենք բռնության կայուն չափազանց բարձր մակարդակ։ Իսկ եթե նա պարտվի, ապա, իմ կարծիքով, ամեն ինչ ավելի վատ կլինի»,- ասաց փորձագետը: