Ինչ հռչակագիր են ստորագրել Պուտինն ու Ալիեւը (Ամբողջական տարբերակ)

Ինչպես հայտնի է, երեկ Մոսկվայում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը եւ Իլհամ ալիեւը ստորագրեցին Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ «Դաշնակցային փոխգործակցության մասին» հռչակագիր: Հասկանալու համար, թե ինչի մասին է խոսքը, ստորեւ ներկայացնում ենք այդ փոստաթղթի ամբողջական տարբերակը:
– Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը եւ Ադրբեջանի Հանրապետության Նախագահ Իլհամ Ալիեւը,
համակողմանիորեն քննարկելով ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների վիճակն ու զարգացման հեռանկարները, հենվելով բարեկամության եւ բարիդրացիության պատմական ավանդույթների, Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի եւ երկու երկրների ժողովուրդների միջեւ խորը մշակութային եւ հումանիտար կապերի վրա, հիմք ընդունելով Ռուսաստանի Դաշնության եւ Ադրբեջանի Հանրապետության միջեւ 1997 թվականի հուլիսի 3-ի Բարեկամության, համագործակցության եւ փոխադարձ անվտանգության մասին պայմանագիրը, Ռուսաստանի Դաշնության եւ Ադրբեջանի Հանրապետության միջեւ 2008 թվականի հուլիսի 3-ի բարեկամության եւ ռազմավարական գործընկերության մասին հռչակագիրը եւ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վ. Վ. Պուտինի եւ Ադրբեջանի Հանրապետության Նախագահ Ի. Հ. Ալիեւի 2018 թվականի սեպտեմբերի 1-ի համատեղ հայտարարությունը, ձգտելով երկկողմ հարաբերությունները բարձրացնել որակապես նոր, դաշնակցային մակարդակի, ինչը լիովին կհամապատասխանի Ռուսաստանի Դաշնության և Ադրբեջանի Հանրապետության ժողովուրդների շահերին, կնպաստի տարածաշրջանային և միջազգային անվտանգության և կայունության ապահովմանը և ամրապնդմանը, կարևորելով երկու երկրների մերձեցումը քաղաքական, տնտեսական, պաշտպանական, մշակութային, հումանիտար, կրթական, սոցիալական, առողջապահության, երիտասարդական համագործակցության և սպորտի ոլորտներում, արտահայտելով փոխադարձ հարգանքի եւ վստահության սկզբունքների հիման վրա երկու երկրների համակողմանի եւ իրավահավասար համագործակցության ընդլայնման անփոփոխ հանձնառությունը, փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի շուրջ փոխգործակցության զարգացման ձգտումով միջազգային եւ տարածաշրջանային կազմակերպություններում, որոնց անդամ են Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը, հաշվի առնելով կողմերի շահագրգռվածությունը ԱՊՀ տարածքում ինտեգրացիոն գործընթացների զարգացման գործում և համապատասխան ջանքերում Ռուսաստանի Դաշնության առանցքային դերը, հետևելով Միավորված ազգերի կազմակերպության (ՄԱԿ) կանոնադրության նպատակներին և սկզբունքներին, Հելսինկյան Եզրափակիչ ակտին և Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) այլ կոնսենսուսային փաստաթղթերին, միջազգային իրավունքի հանրաճանաչ սկզբունքներին և նորմերին, կարևորելով միջազգային իրավունքի հիման վրա բազմաբևեռ աշխարհի ձևավորումը և ՄԱԿ-ի կենտրոնական դերը միջազգային խաղաղության և անվտանգության պահպանման գործում, հայտարարում են հետևյալը:
1. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունն իրենց հարաբերությունները կառուցում են դաշնակցային փոխգործակցության, փոխադարձ հարգանքի, երկու երկրների պետական ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության եւ պետական սահմանների անխախտելիության, ինչպես նաեւ միմյանց ներքին գործերին չմիջամտելու, իրավահավասարության եւ փոխշահավետության, վեճերի խաղաղ կարգավորման եւ ուժի կամ ուժի սպառնալիքի չկիրառման սկզբունքների հիման վրա:
2. Ռուսաստանի Դաշնությունը և Ադրբեջանի Հանրապետությունը վարում են ինքնուրույն արտաքին քաղաքականություն` ուղղված իրենց ազգային շահերի պաշտպանությանը:
3. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը համագործակցում են խաղաղության ամրապնդման, կայունության եւ անվտանգության բարձրացման նպատակով ինչպես գլոբալ, այնպես էլ տարածաշրջանային մասշտաբով: Կողմերը հատուկ նշանակություն են տալիս ՄԱԿ-ի եւ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կենտրոնական դերի հետագա ամրապնդմանը, ԵԱՀԿ կոնսենսուսային փաստաթղթերում ամրագրված նպատակների եւ սկզբունքների իրականացմանը, հակամարտությունների կանխմանն ու կարգավորմանը եւ անվտանգության ու կայունության տարածաշրջանային ու գլոբալ խնդիրների լուծմանը:
4. Ռուսաստանի Դաշնությունը և Ադրբեջանի Հանրապետությունը, միևնույն կամ մոտ դիրքորոշում ունենալով միջազգային հրատապ խնդիրների վերաբերյալ, խորացնում են կառուցողական համագործակցությունը, այդ թվում` երկկողմ հիմքի վրա, ինչպես նաև փոխգործակցում են ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԿ-ի, ԱՊՀ-ի, այլ միջազգային կազմակերպությունների և փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի շուրջ համաժողովների շրջանակներում:
5. Կողմերը համագործակցում են արտաքին քաղաքական գործունեության ոլորտում` կովկասյան և Կասպիական տարածաշրջաններում կայունության և անվտանգության ապահովման նպատակով :
6. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը պատրաստակամություն են հայտնում անհապաղ խորհրդակցություններ անցկացնել իրավիճակի առաջացման դեպքում, որը կողմերից մեկի կարծիքով կարող է սպառնալիք ստեղծել խաղաղությանը, խաթարել խաղաղությունը կամ շոշափել կողմերից մեկի անվտանգության շահերը, ինչպես նաեւ դրա կարգավորման նպատակով նման իրավիճակի առաջացման սպառնալիքի դեպքում:
7. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը ձեռնպահ են մնում որեւէ գործողություններից, որոնք, կողմերից մեկի կարծիքով, վնաս են հասցնում երկու պետությունների ռազմավարական գործընկերությանը եւ դաշնակցային հարաբերություններին: Այդ նպատակով նրանք ստեղծում են երկու երկրների արտաքին գործերի նախարարությունների գծով խորհրդակցությունների մշտական գործող մեխանիզմ :
8. Ադրբեջանական կողմը բարձր է գնահատում Ռուսաստանի Դաշնության միջնորդական դերը 2020թ. նոյեմբերին տարածաշրջանում հրադադարի և բոլոր ռազմական գործողությունների լիակատար դադարեցման գործում:
9. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունն այսուհետ եւս ամենայն աջակցություն կցուցաբերեն Ադրբեջանի Հանրապետության Նախագահի, Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի եւ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի 2020 թվականի նոյեմբերի 9/10-ի, 2021 թվականի հունվարի 11-ի եւ 2021 թվականի նոյեմբերի 26-ի հայտարարությունների դրույթների իրականացման ջանքերին, որոնք հիմք են ծառայել տարածաշրջանում կայունության եւ անվտանգության ամրապնդման, տնտեսական եւ տրանսպորտային բոլոր կապերի ապաշրջափակման եւ Ադրբեջանի Հանրապետության եւ Հայաստանի Հանրապետության միջեւ հարաբերությունների
10. Կողմերը կհամագործակցեն վերը նշված հայտարարությունների դրույթներից բխող խնդիրների լուծման գործում եւ սերտորեն կհամագործակցեն տարածաշրջանային եւ միջազգային մակարդակներում՝ տարածաշրջանի պետությունների միջեւ երկարաժամկետ խաղաղության հաստատման ուղղությամբ:
11. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը իրենց տարածքներում վճռականորեն կասեցնում են կազմակերպությունների եւ անձանց գործունեությունը, որոնք ուղղված են մյուս կողմի պետական ինքնիշխանության, անկախության եւ տարածքային ամբողջականության դեմ:
12. Կողմերը զարգացնում են երկկողմ ռազմաքաղաքական համագործակցությունը, որը համապատասխանում է ազգային շահերին և ուղղված չէ երրորդ երկրների դեմ :
13. Կողմերը կխորացնեն փոխգործակցությունը Ռուսաստանի Դաշնության և Ադրբեջանի Հանրապետության զինված ուժերի միջև, ներառյալ օպերատիվ և մարտական պատրաստության համատեղ միջոցառումների անցկացումը, ինչպես նաև կզարգացնեն երկկողմ ռազմական համագործակցության այլ ուղղությունները:
14. Կողմերը, հաշվի առնելով ռազմատեխնիկական համագործակցության բարձր մակարդակը, փոխգործակցում են ժամանակակից սպառազինությամբ և ռազմական տեխնիկայով հագեցնելու, ինչպես նաև փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող այլ ուղղություններով:
15. Կողմերը կակտիվացնեն ջանքերը սպառազինության եւ ռազմական տեխնիկայի տեխնիկական սպասարկման, վերանորոգման, արդիականացման, ինչպես նաեւ ռազմական նշանակության տարբեր տեսակի արտադրանքի համատեղ արտադրության կազմակերպման ուղղությամբ:
16. Անվտանգության ապահովման, խաղաղության եւ կայունության պահպանման նպատակով Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը կարող են քննարկել միմյանց ռազմական օգնություն տրամադրելու հնարավորությունը ՄԱԿ-ի կանոնադրության, առանձին միջազգային պայմանագրերի հիման վրա եւ հաշվի առնելով կողմերից յուրաքանչյուրի առկա միջազգային-իրավական պարտավորությունները:
17. Կողմերը ձեռնպահ են մնում ցանկացած գործողություններից, այդ թվում` երրորդ պետությունների միջոցով իրականացվող, որոնք ուղղված են միմյանց դեմ :
18. Ռուսաստանի Դաշնությունը և Ադրբեջանի Հանրապետությունը միավորում են իրենց ջանքերը միջազգային ահաբեկչության, ծայրահեղականության և անջատողականության, անդրազգային կազմակերպված հանցավորության, զենքի, թմրամիջոցների և դրանց պրեկուրսորների ապօրինի շրջանառության, մարդկանց առևտրի և տեղեկատվական հեռահաղորդակցային տեխնոլոգիաների ոլորտում հանցագործությունների, ինչպես նաև անվտանգության այլ նոր մարտահրավերների հակազդման և չեզոքացման գործում: Այս համատեքստում կողմերը տեղեկատվություն են փոխանակում եւ սերտորեն համագործակցում են նշված հակաիրավական գործունեության ֆինանսավորման ուղիների բացահայտման եւ կանխման գործում :
19. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը Կասպից ծովի իրավական կարգավիճակի մասին 2018 թվականի օգոստոսի 12-ի կոնվենցիան դիտարկում են որպես հուսալի իրավական հիմք Կասպյան տարածաշրջանում անվտանգության եւ կայունության պահպանման եւ ամրապնդման համար, ներառյալ վստահության համաձայնեցված միջոցների, բարիդրացիության եւ փոխըմբռնման մթնոլորտի առաջխաղացումը, մերձկասպյան բոլոր պետությունների շահերի հարգումը:
20. Կողմերը վերահաստատում են Կասպից ծովի իրավական կարգավիճակի մասին Կոնվենցիայով նախատեսված բոլոր սկզբունքների կարևորությունը Կասպից ծովում կողմերի գործունեության համար՝ Կասպյան տարածաշրջանում համագործակցության զարգացման, ափամերձ պետությունների ինքնիշխանության, ինքնիշխան և բացառիկ իրավունքների իրականացման, ինչպես նաև Կասպից ծովում նրանց իրավազորության իրականացման համար:
21. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը արդյունավետ միջոցներ են ձեռնարկում մի կողմի քաղաքացիների եւ իրավաբանական անձանց օրինական իրավունքներն ու շահերը ապահովելու համար մյուս Կողմի տարածքում՝ իրենց միջազգային պարտավորություններին եւ ազգային օրենսդրությանը համապատասխան:
22. Կողմերը կշարունակեն համակողմանի աջակցություն ցուցաբերել Ռուսաստանի Դաշնության եւ Ադրբեջանի Հանրապետության միջեւ տնտեսական համագործակցության միջկառավարական հանձնաժողովի աշխատանքներին, որը կարեւոր նշանակություն ունի երկու երկրների առեւտրատնտեսական կապերի կայուն աճի ապահովման համար:
23. Կողմերը, մեծ նշանակություն տալով երկու պետությունների տնտեսական ներուժի կայուն զարգացմանն ու արդյունավետ օգտագործմանը, փոխգործակցելու են տնտեսական բարեփոխումների իրականացման գործում, նպաստելու 2018 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ստորագրված համաձայնագրի իրականացմանը: Երկու երկրների միջև տնտեսական փոխգործակցության խորացման, երկկողմ և բազմակողմ պայմանագրերից բխող պարտավորություններին համապատասխան ապրանքների և ծառայությունների ազատ տեղաշարժի համար բարենպաստ պայմանների ստեղծման, ինչպես նաև տարածաշրջանային տնտեսական համագործակցությունն առաջ մղելու նպատակով ռուս-ադրբեջանական համագործակցության առանցքային ուղղությունների զարգացմանն ուղղված գործողությունների ծրագիր:
24. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը մտադիր են խորացնել փոխշահավետ առեւտրատնտեսական, ներդրումային եւ գիտատեխնիկական համագործակցությունը, որակական նոր մակարդակի հասցնել արտադրական եւ գիտական կոոպերացիան, ուղղակի կապերը սեփականության բոլոր ձեւերի տնտեսվարող սուբյեկտների միջեւ:
25. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը ձեռնպահ կմնան ցանկացած տնտեսական գործունեություն իրականացնելուց, որն ուղղակի կամ անուղղակի վնաս է հասցնում մյուս կողմի շահերին:
26. Կողմերը ազգային օրենսդրության շրջանակներում կնպաստեն մետալուրգիայի, նավթագազային եւ ծանր մեքենաշինության, ավիացիոն, ավտոմոբիլային, քիմիական, դեղագործական եւ թեթեւ արդյունաբերության, գյուղատնտեսական, շինարարա-ճանապարհային եւ սննդի մեքենաշինության ձեռնարկությունների միջեւ տնտեսական կապերի հետագա զարգացմանը:
27. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը պատրաստակամություն են հայտնում ազգային օրենսդրության եւ դրամավարկային քաղաքականության շրջանակներում աջակցել վարկային-բանկային կազմակերպությունների գործունեությանը, ֆինանսական ինստիտուտների համագործակցության զարգացմանը, համատեղ ձեռնարկությունների ստեղծմանը, այդ թվում՝ ֆինանսա-արդյունաբերական խմբերի, արտադրությունների եւ այլ կազմակերպա-տնտեսական կառույցների:
28. Կողմերը կնպաստեն փոխադարձ հաշվարկներում ազգային արժույթների օգտագործմանը, վճարային համակարգերի զուգակցմանը, ներառյալ բանկային քարտերի համատեղ սպասարկումը, ինչպես նաեւ երկու երկրների բանկերի միջեւ ուղղակի թղթակցային հարաբերությունների զարգացմանը:
29. Կողմերը նպատակաուղղված են ինտելեկտուալ տրանսպորտային համակարգերի տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ տարանցիկ-տրանսպորտային փոխգործակցության ներուժի առաջընթաց զարգացմանը, «Հյուսիս – Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքի կայուն լիամասշտաբ գործունեության համար տեխնիկական եւ տնտեսական պայմանների ապահովմանը:
30. Կողմերը կաջակցեն միմյանց ջանքերին իրենց տարածքով անցնող միջազգային տրանսպորտային միջանցքների անվտանգության ապահովման և անխափան գործունեության խնդիրների լուծման հարցում և բարենպաստ պայմաններ կտրամադրեն ազգային օրենսդրության և երկկողմ պայմանավորվածությունների շրջանակներում տարանցիկ փոխադրումների համար:
31. Ռուսաստանի Դաշնությունը և Ադրբեջանի Հանրապետությունը, սերտորեն համագործակցելով միջազգային էներգետիկ համագործակցության խթանման և համաշխարհային էներգետիկ անվտանգության ամրապնդման նպատակով իրավահավասար և փոխշահավետ հիմքի վրա, մտադիր են խորացնել համագործակցությունը վառելիքաէներգետիկ ոլորտում, այդ թվում նավթագազային հանքավայրերի հետախուզման և մշակման, էներգառեսուրսների տեղափոխման, ներառյալ արդյունավետ ենթակառուցվածքային նախագծերի, ինչպես նաև էներգիայի այլընտրանքային և վերականգնվող աղբյուրների և էներգաարդյունավետության ոլորտներում:
32. Կողմերը կքննարկեն ատոմային էներգիայի խաղաղ օգտագործման բնագավառում փոխշահավետ համագործակցության զարգացման հնարավորությունները:
33. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը կնպաստեն տեղեկատվական-հաղորդակցական տեխնոլոգիաների ոլորտում համատեղ նախագծերի զարգացմանը, ռուսական եւ ադրբեջանական հեռահաղորդակցության օպերատորների միջեւ ուղիղ կապի ուղիների կազմակերպմանը, ներառյալ բարձրորակ ձայնային թրաֆիկի փոխանակման համար արդյունավետ պայմանների ստեղծումը:
34. Կողմերը կաջակցեն համագործակցության հաստատմանը, այդ թվում՝ երկու երկրների համապատասխան կառույցների եւ կազմակերպությունների միջեւ միջազգային տեղեկատվական անվտանգությանը, զանգվածային հաղորդակցությանը, հանրային եւ հանրային դիվանագիտությանը վերաբերող հարցերի լայն շրջանակի վերաբերյալ պրոֆիլային խորհրդակցությունների միջոցով:
35. Կողմերը կնպաստեն ագրոարդյունաբերական համալիրի ոլորտում կապերի զարգացմանը և փորձի փոխանակմանը, այդ թվում՝ գյուղատնտեսական ապրանքների մատակարարման, արտադրության առաջադեմ տեխնոլոգիաների օգտագործման, գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակման և պահպանման, ինչպես նաև բուսասանիտարական նորմերի պահպանման հարցերում:
36. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը համագործակցում են տարբեր միջազգային տնտեսական, ֆինանսական եւ այլ կազմակերպությունների եւ ինստիտուտների շրջանակներում՝ միմյանց աջակցություն ցուցաբերելով դրանց մասնակցությանը, կամ, մի կողմի շահագրգռվածության դեպքում, անդամակցել միջազգային կազմակերպություններին, որոնց անդամ է մյուս կողմը:
37. Կողմերը կզարգացնեն համագործակցությունը առողջապահության ոլորտում, համատեղ նախագծերի իրականացումը բնակչության Սանիտարահամաճարակային բարեկեցության ապահովման ոլորտում, ներառյալ վարակիչ հիվանդությունների հակազդումը, ինչպես նաեւ կուսումնասիրեն կենսաբանական անվտանգության ոլորտում համագործակցության հաստատման հնարավորությունները:
38. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը մտադիր են ամրապնդել միջխորհրդարանական համագործակցությունը :
39. Կողմերը կնպաստեն Ռուսաստանի Դաշնության և Ադրբեջանի Հանրապետության տարածաշրջանների միջև համագործակցության զարգացմանը` արդյունավետ փոխգործակցության, առևտրային, տնտեսական, մշակութային և հումանիտար կապերի ամրապնդման համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու նպատակով:
40. Կողմերը մտադիր են ամեն կերպ նպաստել երկու երկրների ժողովուրդների հոգեւոր եւ մշակութային մերձության պահպանմանը, ապահովել պատմական, մշակութային եւ կրոնական ժառանգության, ինչպես նաեւ ազգային փոքրամասնությունների կողմերի տարածքներում բնակվող էթնիկ, լեզվական եւ մշակութային ինքնության պաշտպանությունը, պահպանումն ու զարգացումը, պայմաններ ստեղծել ազգային օրենսդրությանը համապատասխան հասարակական-քաղաքական, մշակութային եւ սոցիալ-տնտեսական կյանքին նրանց ներկայացուցիչների ակտիվ մասնակցության համար: Այս կապակցությամբ Կողմերը քայլեր կձեռնարկեն ազգային օրենսդրության շրջանակներում Սփյուռքի կազմակերպությունների գործունեությունը խրախուսելու համար, որը կնպաստի Ռուսաստանի Դաշնության և Ադրբեջանի Հանրապետության տնտեսական, մշակութային և հումանիտար կապերի ընդլայնմանը:
41. Ռուսաստանի Դաշնությունը եւ Ադրբեջանի Հանրապետությունը կշարունակեն խորացնել փոխադարձ կապերը մշակույթի եւ արվեստի, կրթության, գիտության, զբոսաշրջության եւ սպորտի ոլորտներում, աջակցել հասարակական եւ երիտասարդական կազմակերպությունների, կրթական կազմակերպությունների եւ ուսումնական հաստատությունների, նորարարական կենտրոնների, զանգվածային լրատվության միջոցների միջեւ կապերի հաստատմանը ինչպես երկկողմ, այնպես էլ բազմակողմ ձեւաչափերով:
42. Կողմերից յուրաքանչյուրն իր տարածքում կաջակցի մյուս կողմի գործունեությանը՝ ուղղված հումանիտար, գիտատեխնիկական, մշակութային եւ տեղեկատվական կապերի զարգացմանը, այդ թվում` տեղեկատվական-մշակութային կենտրոնների գծով, երկկողմ համաձայնագրերի հիման վրա եւ ազգային օրենսդրության շրջանակներում:
43. Կողմերը կնպաստեն համերգային-համերգային գործունեության, գրադարանային և թանգարանային գործի, կինեմատոգրաֆիայի և մշակույթի ոլորտում կրթության ոլորտներում համագործակցության խորացմանը, ինչպես նաև մշակութային-լուսավորչական լայնածավալ միջոցառումների անցկացմանը:

Ստորագրվել է Մոսկվայում 2022 թվականի փետրվարի 22-ին երկու բնօրինակով, յուրաքանչյուրը ռուսերեն եւ ադրբեջաներեն լեզուներով, Ընդ որում, երկու տեքստերն էլ հավասարազոր են: